Vaccin đã hết hạn có sử dụng được không?

Vaccin là chế phẩm y tế có tính kháng nguyên dùng để tạo miễn dịch đặc hiệu chủ động, nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với một (hoặc một số) tác nhân gây bệnh cụ thể.

Có rất nhiều loại vaccin hiện nay đang được sử dụng tại nước ta, như vaccin BCG phòng bệnh lao, vaccin phòng bệnh bạch hầu - ho gà - uốn ván, vaccin phòng bệnh bại liệt, bệnh sởi, bệnh viêm gan B, bệnh viêm não Nhật Bản, bệnh tả, bệnh thương hàn, bệnh dại…

Cơ chế hoạt động của vaccin là khi đưa vào cơ thể với một liều lượng nhất định tùy từng loại sẽ làm cho hệ miễn dịch nhận diện vaccin là vật lạ nên hủy diệt chúng và "ghi nhớ" chúng. Về sau, khi tác nhân gây bệnh thực thụ xâm nhập cơ thể, hệ miễn dịch đã ở tư thế sẵn sàng để tấn công tác nhân gây bệnh nhanh chóng hơn và hữu hiệu hơn bằng cách huy động nhiều thành phần của hệ miễn dịch, đặc biệt là đánh thức các tế bào lympho nhớ. Đây chính là các ưu điểm của đáp ứng miễn dịch đặc hiệu.

Cán bộ y tế cần kiểm tra kỹ hạn sử dụng của vaccin khi tiêm phòng cho trẻ.

Vaccin được bảo quản

như thế nào?

Theo quy định, các sản phẩm thuốc nếu ghi hạn dùng phải ghi đủ ngày, tháng, năm sản xuất và ngày, tháng, năm hết hạn (mỗi nhóm bằng 2 chữ số, cách nhau bởi dấu chấm hoặc gạch chéo). Trước đây có một số sản phẩm chỉ ghi tháng và năm đã gây thắc mắc cho người dùng.
 
Chẳng hạn nếu chỉ ghi hạn sử dụng là 10/2012 thì người dùng thuốc sẽ không biết là thuốc này sử dụng đến hết ngày 30/09/2012 hay là hết ngày 31/10/2012. Vì vậy hiện nay các loại thuốc không ghi như vậy nữa. Tuy nhiên, có một số sản phẩm thuốc, vaccin của nước ngoài nhập vào nước ta vẫn chỉ ghi tháng và năm hết hạn.
 
Ðối với các loại thuốc, sinh phẩm, vaccin như thế, Bộ Y tế quy định phải dán thêm nhãn phụ trên bao bì ghi rõ ngày hết hạn sử dụng là ngày đầu tiên của tháng mà sản phẩm ghi hết hạn. Chẳng hạn nếu sản phẩm ghi hạn sử dụng là tháng 2/2012 thì kể từ ngày 1/2/2012 sản phẩm này được coi là hết hạn và không sử dụng cho người.

Bản chất của các loại vaccin có thể là các virut hoặc vi khuẩn sống, đã được làm giảm độc lực, khi đưa vào cơ thể không có khả năng gây bệnh hoặc gây bệnh rất nhẹ. Vaccin cũng có thể là các vi sinh vật bị bất hoạt, chết hoặc chỉ là những sản phẩm tinh chế từ vi sinh vật. Vì vậy, để bảo đảm tác dụng, tất cả các loại vaccin đều phải bảo quản trong điều kiện đặc biệt theo quy định. Hầu hết các loại vaccin hiện nay đều phải bảo quản ở nhiệt độ của kho lạnh, tùy theo từng loại vaccin mà nhiệt độ quy định phải đúng. Một số vaccin bảo quản ở nhiệt độ âm 20 0 C, một số loại vaccin uống được bảo quản ở nhiệt độ từ 2 - 8 0 C, không làm vaccin đông băng. Từ sau khi sản xuất, lưu trữ, cấp phát, chuyên chở vaccin đến nơi sử dụng phải bảo đảm vaccin được liên tục bảo quản trong các dụng cụ chuyên biệt (hộp bảo quản lạnh, phích đá có nhiệt độ từ 0 - 8 0 C). Điều này rất quan trọng vì đây chính là điều kiện để vaccin bảo đảm hoạt lực mà không gây tai biến cho người sử dụng.

Không được sử dụng các loại vaccin đã hết hạn cho người

Cũng như nhiều loại thuốc khác, vaccin là loại sinh phẩm có thời hạn sử dụng và phải sử dụng trước thời hạn ghi trên bao bì đóng gói. Việc tiêm vaccin đã hết hạn sử dụng cho người là sai phạm về quy chế chuyên môn cần tránh. Đối với tất cả các loại thuốc và sinh phẩm y tế nói chung đều phải sử dụng trước thời gian ghi trên bao bì đóng gói đến đơn vị nhỏ nhất của sản phẩm thuốc (sinh phẩm) đó.

Các văn bản quản lý nếu đem ra để xem xét thì hạn dùng này cũng phải thống nhất là một chứ không thể mỗi cái lại một hạn dùng khác nhau của cùng một lô sản phẩm được. Nếu có sai lệch thì đó là do sai sót của cơ quan cấp các loại giấy tờ đó. Trong trường hợp tiêm vaccin, hạn sử dụng lại càng quan trọng vì đây là loại sinh phẩm dễ gây ra các tai biến khi đã hết hạn hoặc không còn hoạt tính nên vô tác dụng đối với người được tiêm.

Trong thực tế, có thể một số loại thuốc, sinh phẩm y tế vẫn còn hoạt lực sau hạn dùng, nếu muốn được tiếp tục sử dụng cho người, cơ quan quản lý phải đem sản phẩm đó đi kiểm nghiệm lại để xác định tỉ lệ % sinh khả dụng của thuốc hay sinh phẩm đó là bao nhiêu.

Sau đó mới cho phép tiếp tục được sử dụng trong thời gian bao lâu nữa. Tuy nhiên, việc này còn khó khăn và tốn kém hơn việc mua một sản phẩm đang còn hạn về sử dụng. Vì vậy đa số các thuốc đã hết đát (date) là phải thanh lý, tiêu hủy theo quy định. Trong thực tế điều kiện bảo quản ở nước ta, đa số các thuốc, sinh phẩm cận đát đều không nên sử dụng nữa vì không còn hoạt tính sinh học đảm bảo theo yêu cầu.

ThS. Lê Quốc Thịnh

In bài viết nàyIn bài viết này

Tin mới nhất:

Thuốc dùng đường miệng cũng có rất nhiều chuyện  (25.02)

4 nguyên tắc cần nhớ khi điều trị viêm đại tràng  (22.02)

Dấu hiệu bất thường do thuốc chống trầm cảm amitriptyline  (22.02)

Thuốc dùng trị viêm họng miệng  (22.02)

Có nên coi cerebrolysin là thuốc bổ não?  (21.02)

Nguy cơ ngộ độc khi dùng thuốc bổ thông thường  (20.02)

Bạn nên nghỉ ngơi khi dùng tôi nhé  (19.02)

Lưu ý khi dùng kháng sinh hỗn hợp co-trimoxazol  (19.02)

Những "trận đánh" không được gây thương tích  (19.02)

Bệnh lậu, chlamydia và thuốc trị  (18.02)

Tin khác:

Bệnh Basedow dùng thuốc gì?  (15/02)

Thuốc điều trị viêm mũi dị ứng mùa xuân  (15/02)

Không dùng tôi quá 1 tuần  (14/02)

Phát hiện thú vị về melatonin  (13/02)

Thuốc trị bệnh lo âu  (13/02)

Khô da, làm thế nào?  (12/02)

Lưu ý khi sử dụng thuốc an thần  (12/02)

Dùng thuốc khi đau bụng kinh  (11/02)

Lưu ý khi dùng khí dung  (11/02)

Cha tôi  (10/02)

TIN TIÊU ĐIỂM

loading... Thuốc điều trị viêm gân cơ
loading... Không dùng papaverin chống co thắt dài ngày
loading... Hậu quả khi lạm dụng thuốc chống táo bón
loading... Có nên tiếp tục dùng thuốc điều trị?
loading... Lưu ý tác dụng phụ của tôi
loading... Bổ sung vitamin E thế nào cho an toàn?
loading... Vaccin phòng tiêu chảy do Rotavirus
loading... Thuốc dùng đường miệng cũng có rất nhiều chuyện
loading... Không sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc
loading... Dấu hiệu bất thường do thuốc chống trầm cảm amitriptyline

Video clip

  • Video trận bóng đá giao hữu Bosnia gặp Brazil
  • Video phần thi của Nguyen Thi Phuong Anh trong VN Got talent.FLV
  • Video cú sút phạt rách bóng
    Cơ quan chủ quản: Bộ Y tế - Đơn vị cung cấp thông tin © Báo SứcKhoẻ và Đời Sống
Giấy phép của Bộ Văn hoá Thông tin, Cục báo chí số 215/GP-BC, cấp ngày 31/5/2007
Địa chỉ: 138A Giảng Võ - Hà Nội Ðiện thoại: 3.8461684 - 3.8461685 Fax: 3.8443144
Phòng thông tin tuyên truyền quảng cáo và phát hành: 111B phố Núi Trúc -
P. KimMã - Q. Ba Ðình - Hà Nội.
ÐT: 04 37365634   Fax: 04 37365634
Cơ quan đại diện phía Nam: 213 Điện Biên Phủ, Q.3. TP.HCM – ĐT: 38229942
Fax: (84.8)38237593 và Email: skds@saigonnet.vn
Ghi rõ nguồn www.suckhoedoisong.vn khi bạn phát hành lại thông tin từ website này.
  Liên hệ quảng cáo báo in:
- Miền Bắc: Phòng thông tin tuyên truyền quảng cáo và phát hành:
111B phố Núi Trúc – P. Kim Mã – Q. Ba Đình – Hà Nội
ĐT: 04 37365634 - Fax: 04 37365634 –
Email: quangcaoskds@yahoo.com.vn
- Miền Nam: 213 Điện Biên Phủ, Q.3. TP. HCM
ĐT: 3 8229942 Fax: (84.8) 3 8237593 – Email:skds@saigonnet.vn
- Báo điện tử: Admicro
ĐT: (04) 3974 8899 máy lẻ 3735. - Fax: (04) 39744081
Email: cs@admicro.vn
Hotline: 0942 497 004 (Ms. Nguyệt)
Liên hệ nội dung: baoskds@yahoo.com
Điện thoại: (04) 38461684 - 38461042. Fax: (04) 38443144

1 Response to "Vaccin đã hết hạn có sử dụng được không?"

  1. Nặc danh lúc 22:26 4 tháng 4, 2012
    Wow its a very good post. The information provided by you is really very good and helpful for me. Keep sharing good information..
    1989 Geo Tracker AC Compressor

Đăng nhận xét